God is onveroorzaakt

God is onveroorzaakt - De definitie van aseïteit
Wanneer we spreken over het karakter van God, realiseren we ons dat wij bepaalde eigenschappen van Hem niet kunnen zien. Deze eigenschappen zijn niet in woorden of beelden over te brengen zijn. Denk bijvoorbeeld aan het feit dat God “onveroorzaakt” is. Een “niet-overbrengbare” eigenschap is een eigenschap die God niet met ons deelt en niet aan ons overdraagt, zoals alomtegenwoordigheid of onveranderlijkheid. Gods onafhankelijkheid, ofwel het feit dat Hij onveroorzaakt is, wordt omschreven als:

God heeft ons of de rest van de schepping nergens voor nodig, maar wij en de rest van de schepping verheerlijken Hem en geven Hem vreugde.¹

Soms wordt het feit dat God onveroorzaakt is Zijn “aseïteit” genoemd (afgeleid van de Latijnse woorden a + se, hetgeen betekent “bestaat uit zichzelf, is niet uit iets anders voortgekomen”).²

Men zou kunnen denken dat God de mensen geschapen heeft omdat Hij gezelschap nodig had en eenzaam was. Dat zou inhouden dat God niet helemaal onafhankelijk is van de schepping. Of men denkt dat God, om volkomen tevredenheid en vreugde te vinden, mensen moest scheppen om Zijn bestaan te vervullen. In Johannes 17:5 bidt Jezus: “Vader, verhef Mij nu tot Uw majesteit, tot de grootheid die Ik bij U had voordat de wereld bestond.” Lang vóór de schepping was er al liefde en communicatie tussen de Vader en de Zoon. De Vader en de Zoon deelden de heerlijkheid en dat gaf een band zonder tekortkomingen.

De Schrift herinnert ons er aan dat God vanwege Zijn natuur onveroorzaakt is. Hij is nooit geschapen en nooit ontstaan. “U komt alle lof, eer en macht toe... want U hebt alles geschapen: Uw wil is de oorsprong van alles wat er is” (Openbaring 4:11). Hoewel dit een lofprijzing is, is het ook een bevestiging dat God alle dingen in stand houdt en de oorsprong is van alles.

“Onze Maker bestaat op eeuwige, onveroorzaakte, noodzakelijke wijze - noodzakelijk omdat God niet kan ophouden te bestaan, net zoals wij niet altijd kunnen blijven leven. Wij moeten ouder worden en sterven, omdat onze huidige natuur zo is. God moet altijd onveranderd blijven, omdat het Zijn eeuwige natuur is om dat te doen. Dit is een van de vele verschillen tussen schepsel en Schepper.”³

God is voor Zijn voortbestaan of wezen niet afhankelijk van enig deel van de schepping. Voordat de aarde leven voortbracht of voordat de tijd begon, had God al een bestaan.

God is onveroorzaakt - Hij is volkomen uniek
Als de enige ware onveroorzaakte God is Zijn bestaan volkomen uniek. Afgezien van het feit dat God niet geschapen hoefde te worden, heeft Hij ook de schepping nooit nodig gehad. Het verschil tussen de Schepper en de mensen is zo groot dat Hij Zich in wezen in een andere “bestaanscategorie” bevindt. God bestaat in feite op een oneindig superieure, sterkere en geweldiger manier. Het is alsof je de zon met een kaars vergelijkt, de oceaan met een regendruppel of het universum met de kamer waarin we zitten.

God herinnert Job aan de oneindige afstand en onbalans tussen de mens en Hem, en laat hem zien dat alleen de Schepper uniek is. “Waar was jij toen Ik de aarde grondvestte? Vertel het me, als je zoveel weet. Wie stelde haar grenzen vast? Jij weet dat toch? Wie strekte het meetlint over haar uit?” (Job 38:4-5). De Schepper kent geen onvolkomenheden of beperkingen. Al het andere kan in een oogwenk vervliegen, maar God zal met zekerheid altijd blijven bestaan.

Er bestaan bezwaren tegen de theorie van Gods aseïteit, die suggereren dat een onveroorzaakt(e) God of Wezen een zelfveroorzaakt Wezen is. Sommigen beweren dat een zelfveroorzaakt wezen onmogelijk is, omdat het dan ‘ontologisch’ gezien vóór zichzelf zou hebben bestaan.⁴ Alles wat in deze wereld door onze zintuigen waargenomen kan worden, kan ergens aan toegeschreven worden. Maar die zienswijze kun je niet tot in het oneindige doortrekken. Redelijkerwijs moet er iets bestaan hebben vóórdat alle andere dingen ontstonden. Thomas Aquinas beweerde dat God alles in beweging heeft gezet: “...In de wereld zijn sommige dingen in beweging…. we moeten uitkomen bij datgene wat als eerste iets anders heeft bewogen, zonder zelf door iets bewogen te zijn, en iedereen begrijpt dat dit God geweest moet zijn."⁵ Eén iets veroorzaakte de eerste beweging - God is een onveroorzaakt Wezen.

God is onveroorzaakt - Zijn wij onbelangrijk?
We kunnen ons afvragen: “Waarom zou een onveroorzaakte God moeite doen voor ons bestaan?” We moeten ons hoeden voor het idee dat Gods onafhankelijkheid ons bestaan onbelangrijk maakt. Wij hebben juist veel betekenis omdat God ons geschapen heeft, en door Zijn wil heeft verkondigd dat wij voor Hem van betekenis zijn. God spreekt over Zijn zonen en dochters uit alle uiteinden van de aarde als “allen over wie Mijn Naam is uitgeroepen, en die Ik omwille van Mijn majesteit geschapen heb, gemaakt en gevormd” (Jesaja 43:7). Het geeft God veel vreugde om ons als Zijn kinderen aan te nemen (Efeziërs 1:5). Hij koos ons zelf uit om Zijn macht (Lucas 9:1-2), vrede (Johannes 14:27), vreugde (Johannes 5:11), genade (Jakobus 4:6) en eeuwig leven (Johannes 10:27-28) te ontvangen. Belangrijk zijn voor de zelfveroorzaakte God betekent belangrijk zijn in de hoogste mate.

Eigenschappen van God - leer meer

Voetnoten:
¹ Cottrell, Jack. What the Bible Says About God the Creator. Joplin, MO: College Press Co., 1983, p. 216.
² Collins English Dictionary - Complete & Unabridged 10th Edition. HarperCollins Publishers, 2010
³ Packer, J. I., Concise Theology. Carol Stream, IL: Tyndale House, 2001, p. 26.
⁴ ontologisch [bijwoord] - van ‘ontologie’: deel van de metafysica dat het bestaan van dingen probeert te verklaren (ook wel “zijnsleer” genoemd).
⁵ The Summa Theologica of St. Thomas Aquinas, Tweede en herziene editie, 1920.