Ritueel misbruik en traumatische hersenspoeling

Door Dr. Michael Heiser

Overlevenden in de kerkbanken: ritueel misbruik en traumatische hersenspoeling in het Lichaam van Christus
De apostel Paulus gebood de gelovigen in de gemeente van Galatië - en indirect gelovigen op alle locaties en in alle tijden - om “elkaars moeilijkheden en problemen te dragen” (Galaten 6:2). Op die manier zou “de wet van Christus” worden vervuld (Galaten 6:2), het gebod dat Jezus alle gelovigen heeft gegeven om elkaar lief te hebben zoals Christus ons heeft liefgehad (Johannes 13:34, 1 Johannes 4:21).

Veel Christenen en gemeenten zijn actief bezig om hun medegelovigen dagelijks op te bouwen. Deze inspanning is in veel gemeenten duidelijk te zien in wekelijkse bijeenkomsten die zich richten op problemen met alcoholisme, drugs, pornografie, dakloosheid, geldzaken en huiselijk geweld. Maar er is een groep mensen die stelselmatig genegeerd wordt. Twee van de fundamentele redenen voor dit falen versterken elkaar en scheppen een cyclus van verwaarlozing.

Ik heb het over de slachtoffers - of beter gezegd: de overlevenden - van opzettelijk en herhaald toegebrachte trauma’s. Dergelijke trauma’s en de gevolgen ervan staan bekend onder verschillende benamingen die gebruikt worden in zowel de professionele, klinische wereld als in alledaagse gesprekken: ritueel misbruik (satanisch of anderszins), dissociatieve identiteitsstoornis (voorheen bekend als meervoudigepersoonlijkheidsstoornis) en traumatische hersenspoeling (“TBMC”).¹ Twee counselors die ik ken (“Fern en Audrey”, zie beneden) werken al elf jaar voltijd met overlevenden van dergelijke trauma’s. Zij vertelden mij: “99% van alle mensen die wij helpen zijn Christenen”.

De verwaarlozing van deze groep overlevenden in de gemeente is niet verrassend gezien de gebruikte benamingen voor het probleem. Christelijke professionals die dit soort overlevenden helpen te herstellen, leggen het als volgt uit: wat zij doen beangstigt kerkgaande Christenen net zo zeer als de ontdekking dat dit soort mensen zich onder hen bevindt. Veel (of de meeste?) voorgangers zouden liever hebben dat dit soort mensen wegblijven dan dat zij in hun kerkblaadjes woorden moeten gebruiken als “ritueel misbruik” of “hersenspoeling” voor de onderwerpen die in de komende week behandeld zullen worden.

De definitie van ritueel misbruik en traumatische hersenspoeling (TBMC)
Mensen die dit type misbruik hebben overleefd, spreken over een groot aantal verschillende soorten misbruik en trauma. Dr. James Randall Noblitt, professor in de psychologie, en zijn vrouw Pamela Perskin Noblitt noemen de volgende methodes die op kinderen en volwassenen worden toegepast om hun gedachten te beheersen:²

• Onthouding van slaap/voedsel/zintuiglijke ervaringen;
• Overbelasting van de zintuigen;
• Beschamen, vernederen en kleineren;
• Theatrale kunstgrepen, illusies, leugens en dwang;
• Lichamelijk, emotioneel, verbaal, seksueel en geestelijk misbruik;
• Gedwongen handelingen tegen zichzelf/dieren/anderen;
• Situaties met dubbele bindingen;
• Systematische gedragsmodificatie en hypnose;
• Drugs, licht, geluiden, geuren, special effects, film, verborgen camera’s en microfoons;
• Ingewikkeld ontworpen rollenspelen gebaseerd op kinderrijmpjes, sprookjes, verhalen, boeken, films en muziek;
• Vuurwapens, elektroshock, zwepen;
• Boeien, kettingen en kooien.

De extremere “technieken” in deze lijst (slaaponthouding, elektroshock, geestverruimende drugs) werden onder andere gebruikt door Ewen Cameron van McGill University. Hij was een Canadese psychiater die in de jaren ’50 met de CIA werkte aan het zogenaamde MK-Ultra Project. De CIA werd later, in 1997, in Canada met succes voor de rechtbank gesleept door verscheidene “patiënten” van Cameron.³ Tijdens de Koude Oorlog, een periode waarin regeringen voortdurend belangstelling toonden voor hersenspoeling en gedachtenmanipulatie, werd dit “onderzoek” voortgezet door een generatie promovendi die onder Cameron hadden gestudeerd en door andere psychologen en psychiaters van de CIA en andere inlichtingendiensten.⁴

Genezing voor overlevenden: de bediening van “Fern en Audrey”
Ik leerde zelf over ritueel misbruik en traumatische hersenspoeling van een aantal mensen die hun leven hebben gewijd aan slachtofferhulp. Sommigen zijn medische professionals; anderen hebben geen formele opleiding genoten. Ik heb deze onderwerpen verwerkt in mijn roman The Façade en het vervolg daarop, The Portent. Passages in deze boeken die over TBMC gaan zijn gebaseerd op waargebeurde verhalen die mij persoonlijk zijn verteld. Maar in algemenere zin kan ik zeggen dat hulpverleners mij allemaal hetzelfde vertellen over hoe de overlevenden werkelijk genezing kunnen vinden:

• Sommige overlevenden weten dat zij van binnen een ander leven leiden, maar anderen niet.
• Sommige overlevenden kunnen naar believen “overschakelen” naar een andere rol; bij anderen gebeurt dat op een passieve manier waarover zij weinig controle kunnen uitoefenen.
• Bepaalde “delen” van een persoon kunnen er anders uitzien (via gelaatsuitdrukkingen, bijvoorbeeld), anders klinken of anders handelen dan de andere. Zij kunnen ook andere dingen geloven.

In hun boek “Healing the Divided Self: Clinical and Ericksonian Hypnotherapy for Dissociative Conditions”, beschrijven Dr. Claire Frederick en Dr. Maggie Phillips een “spectrum van dissociatieve effecten” en “uiterlijke tekenen van trauma” die verkeerd gediagnosticeerd kunnen worden:⁵

• Eetstoornissen;
• Gewelddadig gedrag;
• Buitensporige stemmingswisselingen; bipolaire stoornissen;
• Hechtingsstoornissen;
• Bepaalde autismespectrumstoornissen;
• Obsessieve-compulsieve stoornissen.

In mijn boek The Portent gebruik ik de naam “Fern” voor een van de hoofdpersonen. Maar in werkelijkheid is “Fern” een pseudoniem van een counselor die ik, net als haar collega “Audrey”, al zes jaar ken. Fern en Audrey bieden al jarenlang hulp aan mensen die het slachtoffer zijn geweest van ritueel misbruik en traumatische hersenspoeling. Zij hebben geconcludeerd dat bepaalde gevoelens veroorzaakt kunnen worden door dit soort misbruik. De slachtoffers ervaren namelijk vaak de volgende gevoelens:

• Zij hebben een onverklaarbaar gevoel dat hun eigen gezin gevaarlijk is, dat zij zich niet veilig voelen bij de ouders of broers/zussen.
• Zij voelen zich voortdurend schuldig, maar weten niet waarom.
• Zij hebben een gevoel van zelfafkeer en vinden dat zij zichzelf terecht haten.
• Zij hebben het idee dat God hen niet kan vergeven en niet van hen houdt, ongeacht wat de Bijbel hierover te zeggen heeft.
• Zij voelen zich losgekoppeld van normale gezinsrelaties: met hun partner, kinderen, ouders of broers/zussen. Vooral vrouwen vrezen seks of vinden het traumatisch.
• Zij zijn bang dat hun problemen zó complex zijn dat ze nooit kunnen worden opgelost.
• Zij voelen zich aangevallen door citaten van Schriftteksten die juist bedoeld zijn om hen gerust te stellen.
• Zij interpreteren al deze dingen als een “geestelijke aanval” door de vijand (Satan of demonen).

Het zou kunnen zijn dat jij, de lezer van dit artikel, mogelijk een van de miljoenen mensen bent die worstelt met een veel dieper probleem dan je dacht.

God help me!

Dr. Michael Heiser is een Bijbelleraar met een doctoraat in Hebreeuwse en Semitische talen aan de Universiteit van Wisconsin-Madison en is werkzaam voor FaithLife Corp (de makers van de populaire Logos Bijbelsoftware). Dr. Heiser is de auteur van de non-fictie bestseller The Unseen Realm: Recovering the Supernatural Worldview of the Bible en de paranormale sciencefiction thrillers The Façade en The Portent. Je kunt hem volgen op zijn Engelstalige blog drmsh.com blog of op Twitter @msheiser.

Voetnoten:
^[1] In een artikel getiteld “Mind Control and Deliberate Dissociation” (“Hersenspoeling en bewuste dissociatie”) schrijft overlevende Carmen Holiday: “Dissociatie vindt plaats in een continuüm, van dagdromen tijdens een saaie lezing tot een psychologische ontsnapping tot een vergetelheid van een overweldigend bedreigende of schokkende gebeurtenis. Dissociatie is een aangeboren overlevingsmechanisme dat het brein in staat stelt om bepaalde herinneringen of gebeurtenissen af te zonderen of apart te zetten van het normale bewustzijn... Het begrip ‘dissociatieve stoornis’ is een verkeerde benaming in de zin dat psychologische afzondering van een extreem overweldigende gebeurtenis een adaptieve reactie is van een normaal menselijk wezen, en niet een ‘stoornis’, wat een of andere innerlijk gebrek zou suggereren. Het begrip ‘dissociatieve identiteitsrespons’ (DIR) wordt steeds vaker gebruikt en is oneindig veel nauwkeuriger en gepaster. DIR is het resultaat van een ernstig of langdurig trauma, van de noodzaak om gebeurtenissen apart te zetten die zo extreem van aard waren dat zij een bedreiging vormden voor de overleving. Het is een zinnige adaptieve reactie op een overweldigend krankzinnige gebeurtenis. Verwaarlozing, extreem misbruik of blootstelling aan een trauma dat herhaald wordt of ernstig genoeg is, kan resulteren in een afzonderlijke identiteit, wat een ‘alter (ego)’ of een ‘gespleten’ of ‘gedeelde’ persoonlijkheid wordt genoemd. Met andere woorden, overlevenden van extreem misbruik die ‘andere persoonlijkheden’ hebben zijn niet krankzinnig. Maar wanneer misbruik extreem is en herhaald wordt, kunnen mensen het gevoel van hun werkelijke zelf verliezen of gewend raken aan een leven middels andere identiteiten. The American Psychiatric Publishing Textbook of Psychiatry (5e editie) suggereert dat DIR vastgesteld zou kunnen worden bij 0.01% van de algehele bevolking (meer dan drie miljoen mensen in de Verenigde Staten).” Bronnen: http://ritualabuse.us/smart-conference/2015-conference/the-long-voyage-out-the-epic-challenge-of-recovery-from-organized-abuse/; Jose R. Maldonado, MD en David Spiegel, MD, “Dissociative disorders - Dissociative identity disorder” (Multiple personality disorder), in R. E. Hales; S. C. Yudofsky; G. O. Gabbard (eds), The American Psychiatric Publishing Textbook of Psychiatry (5e editie), Washington, DC: American Psychiatric Publications, 2008, 681-710.
^[2] Zie James Randall Noblitt en Pamela Perskin Noblitt, Cult and Ritual Abuse: Narratives, Evidence, and Healing Approaches, 3e editie (Praeger, 2014).
^[3] Juan Camilo Velasquez, “MK-ULTRAViolence—Or, how McGill pioneered psychological torture”, The McGill Daily, 6 september, 2012.
^[4] Een uitstekende beschrijving hiervan is Brainwash: The Secret History of Mind Control, Dominic Streatfeild (Thomas Dunne, 2007).
^[5] Dr. Claire Frederick en Dr. Maggie Phillips, Healing the Divided Self: Clinical and Ericksonian Hypnotherapy for Dissociative Conditions (W. W. Norton & Company, 1995). Wijlen Dr. Frederick was een psychiater die zich had gespecialiseerd in psychotherapie en klinische hypnose. Dr. Maggie Phillips is een psychologe in Californië en de directeur van het California Institute of Clinical Hypnosis.