Schuldgevoelens overwinnen

Schuldgevoelens overwinnen - Schuld begrijpen
Velen van ons worstelen met het overwinnen van schuldgevoelens in ons leven. Het is een emotie die ons voortdurend plaagt, zelfs jaren na het voorval waar we ons schuldig over voelen. “Het klinkt misschien raar,” zei een arts met enige terughoudendheid, “maar ik worstel vaak met het overwinnen van schuldgevoelens.” Hoewel hij al vele jaren een begaafd chirurg was, leidde zijn roekeloze rijgedrag in zijn jeugd tot een tragisch ongeval. Misschien heeft één enkele verkeerde inschatting, onvoorzichtigheid of gedachteloze opmerking jou opgezadeld met een overweldigend schuldgevoel dat nooit weg lijkt te gaan. Hoewel er verschillende vormen van schuld zijn, is de vraag hoe we omgaan met die schuld vaak een kwestie van leven of dood.

Omdat we ons zo beroerd kunnen voelen door schuld, vragen we ons af “Waarom staat God toe dat ik schuldgevoelens ervaar?” Ware schuld ontstaat wanneer we het niet eens zijn met God over het onrecht dat we begaan hebben. “God, U kent mijn lichtzinnig leven, mijn schuld is U niet ontgaan” (Psalm 69:6). In hoofdstuk 5 van Hosea worden de volken van Israël en Juda beschuldigd van vele zonden, waaronder vervolging, (geestelijke) hoererij, arrogantie en ontrouw aan God. Hoewel God ontevreden is over hun gedrag, stelt Hij voor dat zij hun schuld erkennen en op de juiste weg vervolgen (Hosea 5:15). Wanneer God de schuldige (zondaar) wil straffen, verlaat Hij Zijn woning (Jesaja 26:21), maar wanneer Hij ons Zijn erbarmen wil tonen, keert Hij terug naar Zijn woning waar Hij wacht om ons genadig te kunnen zijn (Jesaja 30:18).

Schuldgevoelens overwinnen - Omgaan met schuldgevoelens
Misschien heeft jouw strijd met het overwinnen van schuldgevoelens te maken met meer praktische onderwerpen. Hoe hebben anderen in het verleden gereageerd op hun schuldige geweten?

• Opstand - Na het eten van de verboden vrucht probeerden Adam en Eva zich te verstoppen voor God (Genesis 3).
• Rivaliteit en jaloezie tussen familieleden - Na een langdurige poging om alles te verhullen, gaven de broers van Jozef hun wrede daden toe (Genesis 42:21-22)
• Trots en ongehoorzaamheid - In de wetenschap dat God hem voor altijd de toegang tot het Beloofde Land ontzegd had, aanvaardde Mozes nederig Gods oordeel. Zonder eigenbelang uitte Mozes zijn bezorgdheid over het welzijn van de Israëlieten tijdens hun reis door de woestijn (Numeri 27:14-17).
• Begeerte en manipulatie - Hoewel de dood hem dreigde, bekende koning David zijn zonden aan God en toonde zijn berouw (2 Samuel 12:13-14).
• Verraad en hebzucht - Hoewel hij berouw had, probeerde Judas Iskariot zichzelf gratie te verlenen door de 30 zilverstukken terug te geven en vervolgens zelfmoord te plegen. Maar hij vroeg geen vergeving en genade aan God (Matteüs 27:3-5).
• Leugens en ontrouw - Verteerd door diepe droefheid weende Simon Petrus omdat hij Christus herhaaldelijk verloochend had (Matteüs 26:75). Later vernieuwde Petrus zijn toewijding aan Jezus (Johannes 21:15-17).
• Vervolging en zelfgenoegzaamheid - In plaats van Christenen te blijven aanvallen, gaf Paulus zich over aan Gods plan en wijdde de rest van zijn leven aan de verspreiding van het Evangelie in Klein-Azië en over de intercontinentale grens naar Europa (Handelingen 13-20).

Je ziet dat God er niet voor kiest om het vermogen om schuld te voelen van ons weg te nemen. Ware schuldgevoelens zijn goed voor ons, want ze 1) wekken medeleven met anderen op, zodat we minder op onszelf gericht zijn, 2) overtuigen ons van onze fouten en 3) dwingen ons om ons af te keren van verwoestend gedrag. Wanneer we schuldgevoelens negeren of ze proberen te verstoppen in een donker hoekje van onze ziel, houden we onszelf alleen maar voor de gek met leugens. “Als we zeggen dat we de zonde [schuld voor God] niet kennen, misleiden we onszelf en is de waarheid niet in ons... Als we zeggen dat we nooit gezondigd hebben [Gods geboden niet gehoorzaamd hebben], maken we Hem [God] tot een leugenaar en is Zijn Woord niet in ons” (1 Johannes 1:8, 1:10).

Schuldgevoelens overwinnen
Vanuit een menselijk oogpunt bezien vergt het een behoorlijke inspanning om schuldgevoelens volledig te overwinnen. We kunnen proberen om ons geweten te negeren, zodat ons vermogen tot inkeer verwaarloosbaar wordt. Maar het schuldgevoel blijft knagen in ons hart en berooft ons van ons gevoel van vreugde en vrede. Er moet een boete betaald worden om ons te bevrijden van ons schuldgevoel. “God heeft Hem [Jezus Christus] die de zonde niet kende voor ons één gemaakt met de zonde, zodat wij door Hem [Jezus Christus] rechtvaardig voor God konden worden” (2 Korintiërs 5:21).

Omdat God ons wil laten zegevieren over de gevolgen van onze zonden, zijn er praktische maatregelen die ieder van ons kan nemen wanneer we een schuldgevoel willen overwinnen.

• Oprechte bedroefdheid of verdriet uiten (2 Korintiërs 7:10). We ervaren een schuldgevoel wanneer we Gods geboden schenden, door Hem of anderen te verachten (Marcus 12:30-31).
• Onze misstap (zonde) opbiechten aan God (1 Johannes 1:9).
• Berouw hebben of “je afwenden”, waardoor je zonde en kwaad de rug toekeert (Handelingen 3:19).
• Je haasten om anderen te vergeven. Neem, als het maar enigszins mogelijk is, de moeite om je te verzoenen met anderen die jou benadeeld hebben (Matteüs 6:14-15).
• God danken voor Zijn genade en vergeving (Efeziërs 2:4-8).
• Als de schuldgevoelens terugkomen: de tijd nemen om God te bedanken voor Zijn vergeving. Herinner jezelf eraan dat je zonden vergeven zijn.

Wanneer jij je leven overgeeft aan Gods wil, geef je zelf minder snel aanleiding tot negatieve houdingen en gedrag. De Heer kan dan jouw karakter, je uithoudingsvermogen en je vertrouwen in Hem opbouwen. Hij maakt een nieuw kwaliteitsbewustzijn in jouw leven - jij wordt de mens die God graag wil dat jij wordt en je verkrijgt de vreugde en vrede die overwinnen.

“...allen die geloven in de Heer Jezus Christus worden in de juiste relatie met God gebracht. Deze rechtschapenheid kan niet bereikt worden door eigen verdiensten van de mens, of enige andere voorwaarde dan die van geloof in Christus… Wie op Christus vertrouwt krijgt 'de gerechtigheid van God in Hem' , wat wil zeggen dat je in Christus alles wordt wat God van je kan verlangen, alles dat je nooit uit jezelf zou kunnen worden.”

Leer meer!